[ Hóa 11 ] Cacbon monooxit

Cacbon monooxit

I. CẤU TẠO PHÂN TỬ VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ

- Công thức phân tử: CO.

- Cấu tạo của CO là C≡O (trong đó có 1 liên kết thuộc kiểu cho - nhận).

- CO là chất khí, không màu, không mùi, không vị, tan rất ít trong nước và rất bền với nhiệt.

- CO là khí độc vì nó kết hợp với hemoglobin ở trong máu tạo thành hợp chất bền làm cho hemoglobin mất tác dụng vận chuyển khí O₂.

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

- Phân tử CO có liên kết ba bền vững nên ở nhiệt độ thường C rất trơ, chỉ hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao.

- CO là oxit trung tính không có khả năng tạo muối → không tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit ở nhiệt độ thường.

- CO là chất khử mạnh:

1. Tác dụng với các phi kim

2CO + O₂ → 2CO₂ (700⁰C)

CO + Cl₂ → COCl₂ (photgen)

2. Tác dụng với oxit kim loại

CO khử oxit của các kim loại đứng sau Al trong dãy hoạt động hóa học của kim loại (phản ứng xảy ra ở nhiệt độ cao).

3CO + Fe₂O₃ → 3CO₂ + 2Fe

CO + CuO → CO₂ + Cu

Bài tập phổ biến nhất về CO cũng là dạng bài CO tác dụng với các oxit kim loại. Khi làm các bài tập dạng này, học sinh cần lưu ý:

+ m_{chất rắn giảm} = m_{O (trong oxit đã bị CO khử)}.

+ n_{CO phản ứng} = n_{CO2 tạo thành}.

III. ĐIỀU CHẾ

- Trong công nghiệp:

C + H₂O ↔ CO + H₂ (1050⁰C)

CO₂ + C → 2CO (t⁰)

- Trong phòng thí nghiệm:

HCOOH → CO + H₂O (H₂SO₄ đặc, t⁰)

IV. NHẬN BIẾT

5CO + I₂O₅ → 5CO₂ + I₂