Chương 8. Phân biệt một số chất vô cơ [ Thi THPT quốc gia ]

Chương 8. Phân biệt một số chất vô cơ [ Thi THPT quốc gia ]

A. Phân biệt các hợp chất hữu cơ

Trong phần hoá hoc hữu cơ, bài tập nhận biết các chất hữu cơ là dạng bài tập thường gặp. Hochoaonline.net tổng kết các thuốc thử thường dùng và hiện tượng tương ứng khi nhận biết các hợp chất hữu cơ:

Chất	Thuốc thử	Phản ứng	Hiện tượng
Có liên kết bội C = C, C ≡ C	dd Br2	C = C + Br2 → CBr – CBr C º C + 2Br2 → CBr2 – CBr2	Dung dịch Br2 bị nhạt và mất màu
	dd KMnO4	3C=C + 2KMnO4 + 4H2O → 2MnO2 3C(OH)-C(OH) + 2KOH	Dung dịch KMnO4 bị nhạt và mất màu
Có H ở C mang liên kết ba	dd AgNO3 trong NH3	CH≡C-R + AgNO3 + NH3 + H2O → NH4NO3 + CAg≡C-R↓	Kết tủa vàng
Có nhóm OH	Na, K	ROH + Na → RONa + 1/2H2	Sủi bọt khí không màu
Có ít nhất 2 nhóm OH liền kề	Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường	2R(OH)2 + Cu(OH)2 → [R(OH)O]2Cu + 2H2O	Dung dịch màu xanh lam
Phenol	dd Br2	C6H5OH + 3Br2 → C6H2Br3OH↓ + 3HBr	Kết tủa trắng
Có nhóm CHO	Cu(OH)2 trong NaOH đun nóng	RCHO + 2Cu(OH)2 + NaOH → RCOONa + Cu2O¯ + 2H2O	Kết tủa đỏ gạch
	dd AgNO3 trong NH3	RCHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O → RCOONH4 + 2NH4NO3 + 2Ag	Kết tủa Ag
	dd Br2	RCHO + Br2 + H2O → RCOOH + 2HBr	Dung dịch Br2 nhạt và mất màu
Có nhóm COOH	Kim loại trước H2, muối cacbonat, hidrocacbon	RCOOH + Na → RCOONa + ½H2 RCOOH + NaHCO3 → RCOONa + CO2 + H2O	Có khí không màu thoát ra
	Quỳ tím		Quỳ chuyển màu đỏ
Amin có nhóm NH2 (mạnh hơn NH3)	Quỳ tím, phenolphtalein		Quỳ và phenolphtalein chuyển màu hồng
	HNO2	RNH2 + HNO2 → ROH + N2 + H2O	Khí không màu
Amin có nhóm NH (mạnh hơn NH3)	Quỳ tím, phenolphtalein		Quỳ và phenolphtalein chuyển màu hồng
	HNO2	RNHR’ + HNO2 → RN(NO)R’ + H2O	Hợp chất màu vàng
Amin có nhóm N (mạnh hơn NH3)	Quỳ tím, phenolphtalein		Quỳ và phenolphtalein chuyển màu hồng
Amin có N gắn trực tiếp vào vòng benzen có vị trí o hoặc p còn trông	dd Br2	C6H5NH2 + 3Br2 → C6H2Br3NH2↓ + 3HBr	Kết tủa trắng
Amino axit	Quỳ tím		- COOH > NH2: quỳ chuyển màu đỏ. - COOH < NH2: quỳ chuyển màu xanh - COOH = NH2: quỳ không chuyển màu
Peptit (có 3 liên kết peptit trở lên), protein	Cu(OH)2		Dung dịch màu tím
HCOOH và muối, este của axit này	dd AgNO3 trong NH3		Kết tủa Ag
Hidrocacbon vòng 3 cạnh	dd Br2	C3H6 + Br2 → C3H6Br2	Dung dịch Br2 mất màu
Hidrocacbon thơm có nhánh	dd KMnO4, đun nóng	C6H5CH3 + 2KMnO4 → C6H5COOK + 2MnO2 + H2O + KOH	Dung dịch KMnO4 nhạt và mất màu
Hidrocacbon no, este	Tính tan trong nước		Không tan, nhẹ hơn nước

B. Phân biệt các chất vô cơ

Trong các dạng bài lí thuyết hoá học, bài tập nhận biết là dạng bài tập tương đối phổ biến. Để làm được các bài tập nhận biết, các em cần nắm được tính chất lí, hoá học và phản ứng đặc trưng có dấu hiệu quan sát được bằng trực quan của các chất cần nhận biết. Hochoaonline.net cung cấp cho các em bảng nhận biết các chất vô cơ thường gặp và hệ thống các bài tập vận dụng:

Ion	Thuốc thử	Phản ứng nhận biết	Dấu hiệu
Cl-	AgNO3	Cl-   +   AgNO3  →   AgCl ↓   +   NO3-	↓ trắng
Br-		Br-   +   AgNO3  →   AgBr ↓   +   NO3-	↓ trắng ngà
I-		I-   +   AgNO3  →   AgI ↓   +   NO3-	↓ vàng nhạt
PO43-		PO43-   +   3AgNO3  →   Ag3PO4 ↓   +   3NO3-	↓ vàng
SO42-	BaCl2	BaCl2   +   SO42-  →   BaSO4↓   +   2Cl-	↓ trắng
SO32-	HCl	SO32-   +   2HCl   →   2Cl-   +   SO2­   +   H2O (1) SO2   +   Br2   +   2H2O→   H2SO4­   +   HBr  (2)	Bọt khí không màu     làm mất màu  dung dịch Br2 (2)
CO32-	HCl	CO32-   +    2HCl   →   2Cl-   +   CO2­   +   H2O  (1) CO2   +   Ca(OH)2   →   CaCO3 ↓   +   H2O  (2)	Bọt khí không màu     làm đục nước        vôi trong
S2-	Pb(NO3)2 hoặc Cu(NO3)2	S2-   +    Pb(NO3)2   →    PbS ↓   +   2NO3- (S2-   +    Cu(NO3)2   →    CuS ↓   +   2NO3-)	Kết tủa đen
NO3-	H2SO4, Cu, to	Cu   +   2NO3-  +  4H+   →   Cu2+   +   2NO2­  +  2H2O	Khí nâu bay ra
SiO3-	HCl	SiO32-   +   HCl   →   Cl-   +   H2SiO3 ¯	Kết tủa keo trắng
AlO2-	NH4+	AlO2-   +   NH4+   +   H2O   →   Al(OH)­3 ↓  +   NH3­	Kết tủa keo trắng,    có có bọt khí        thoát ra
OH-	Quỳ tím hoặc phenophtalein không màu		Quỳ tím hoá xanh   Phenolphtalein      hoá hồng
H+	Quỳ tím		Hoá đỏ
Li+	Hồ quang điện		Đỏ son
Na+			Vàng
K+			Tím
Ca2+			Đỏ gạch
Ba2+			Xanh nhạt
Ca2+	CO32-	Ca2+   +   Na2CO3   →   CaCO3 ↓  +   2Na+	Kết tủa trắng
Ba2+	SO42-	Ba2+   +   Na2SO4   →   BaSO4 ↓  +   2Na+	Kết tủa trắng
	K2Cr2O7	2Ba2+   +   K2Cr2O7   →   2BaCrO4 ↓  +   2K+
NH4+	NaOH	NH4+   +   NaOH   →   Na+   +   NH3­  +   H2O	Bọt khí không màu  thoát ra làm xanh      quỳ tím ẩm
Mg2+		Mg2+ +  2NaOH  →   2Na+   +   Mg(OH)2 ↓	Kết tủa trắng
Cu2+	Màu sắc		Xanh
	NaOH	Cu2+  +  NaOH  →   Na+  +   Cu(OH)2 ↓	Kết tủa xanh lam
	NH3	Cu2+ +  2NH3 +  2H2O   →   2NH4+   +   Cu(OH)2¯ (1) Cu(OH)2   +  4NH3   →    Cu(NH3)4(OH)2  (2)	Kết tủa xanh lam tan được trong NH3  dư tạo màu xanh       đặc trưng
	Na2S	Cu2+   +   Na2S   →   CuS ↓   +   2Na+	Kết tủa màu đen
Zn2+	NaOH	Zn2+   +   2NaOH   →   Zn(OH)2¯  +   2Na+ (1) Zn(OH)2¯  +   2NaOH   →   Na2ZnO2   +   H2O (2)	Kết tủa keo trắng (1) tan được trong NaOH           dư (2)
	NH3	Zn2+  +  2NH3   +   H2O   →   Zn(OH)2 ↓  +   2NH4+ (1) Zn(OH)2¯  +   4NH3   →   [Zn(NH3)4](OH)2 (2)	Tạo kết tủa keo trắng (1) tan được    trong NH3 dư   (tạo phức tan)
Al3+	NaOH	Al3+   +   3NaOH   →   Al(OH)3 ↓  +   3Na+ (1) Al(OH)3¯  +   NaOH   →   NaAlO2   +   2H2O (2)	Tạo kết tủa keo  trắng (1) tan được  trong NaOH dư (2)
	NH3	Al3+  +  3NH3   +   3H2O   ®   Al(OH)3¯  +   3NH4+	Tạo kết tủa keo trắng
Fe2+	NaOH	Fe2+ + 2NaOH → Fe(OH)2 ↓ + 2Na+ 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3	Kết tủa trắng xanh hóa nâu trong không khí
Fe3+	NaOH	Fe3+ + 3NaOH → Fe(OH)3 ↓ + 3Na+	Kết tủa nâu đỏ

Chúc các bạn thành công .

Bình luận

/